Inhoud

• Wat is alcoholontwenning?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Alcoholontwenning

Wat is alcoholontwenning?

In Nederland drinkt tachtig procent van de mensen regelmatig alcohol. Het hoort bij onze cultuur en bij ons sociale leven. Het geeft veel mensen een prettig gevoel en zorgt voor gezelligheid en ontspanning: op feestjes, op de sportclub, of met collega's na het werk, wanneer u met vrienden uitgaat, of wanneer u thuis gezelschap heeft.

Alcohol wordt ook wel als hulpmiddel gebruikt: om te ontspannen en even nergens aan te hoeven denken of om in te slapen. Bijvoorbeeld wanneer u moe bent, zorgen heeft of ergens tegenop ziet; wanneer u zich onzeker, somber of eenzaam voelt of wanneer u last heeft van angst, pijn of verdriet.

Omdat alcohol een prettig gevoel geeft, kunt u in de verleiding komen wat vaker of meer te gaan drinken. Sommige mensen raken eraan gewend op vaste momenten te drinken, bijvoorbeeld bij thuiskomst, bij het koken of eten, bij het televisiekijken of het lezen van de krant, of telkens voor het slapengaan.

Zo wordt het drinken ongemerkt een dagelijkse gewoonte. U raakt eraan gehecht en wilt eigenlijk niet meer zonder. Een tot twee glazen alcohol per dag kan meestal geen kwaad. Maar als u humeurig wordt wanneer u het een paar dagen zonder moet doen, is er iets mis.

Wanneer u regelmatig alcohol drinkt, begint uw lichaam hieraan te wennen. Als u dan enkele dagen niet meer drinkt, kan uw lichaam gaan 'protesteren': u voelt zich vervelend, onrustig of prikkelbaar.

U kunt last krijgen van hoofdpijn, slapeloosheid, angst, zweten, trillen of hartkloppingen. Dit zijn ontwenningsverschijnselen. Wanneer u steeds (meer) alcohol nodig heeft om u goed te voelen of een bepaalde situatie aan te kunnen, dreigt u van de alcohol afhankelijk te worden. Het drinken gaat uw leven beheersen. Het lukt dan niet meer goed om zelf te minderen of te stoppen.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Maak een afspraak met uw huisarts als u besluit te minderen of te stoppen. De praktijk kan u helpen bij de voorbereiding en u ondersteuning bieden.

Hoe moeilijk ook, bespreek uw alcoholgebruik met uw vrienden of familie. Dat kan al veel opluchting geven. Als u het moeilijk vindt uw alcoholgebruik te minderen of te stoppen, probeer erachter te komen waardoor dat komt. Houd bijvoorbeeld gedurende twee weken een dagboek bij, waarin u noteert wanneer of waarom u het moeilijk vindt niet te drinken.

Lichte ontwenningsverschijnselen worden meestal na enkele dagen minder, bij ernstige ontwenningsverschijnselen kan uw huisarts medicijnen voorschrijven.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Benzodiazepinen
Benzodiazepinen werken rustgevend, spierontspannend en verminderen angstgevoelens. Hierdoor verminderen ontwenningsverschijnselen als angst, epilepsieachtige toevallen, trillen en slapeloosheid, die kunnen ontstaan als u wilt stoppen met alcohol. Voorbeelden zijn clorazepinezuur, diazepam, lorazepam, nordazepam, midazolam en oxazepam.

Haloperidol
Soms treden hallucinaties, ook wel delirium genoemd, op na het stoppen met alcohol. De hierboven genoemde benzodiazepinen werken niet tegen hallucinaties. Bij mensen die hier veel last van hebben, kan haloperidol worden voorgeschreven. Haloperidol vermindert in de hersenen onder andere het effect van de natuurlijk voorkomende stof dopamine. Hierdoor verminderen hallucinaties.

Carbamazepine
Carbamazepine is een middel tegen epilepsie en werkt onder andere ook tegen enkele ontwenningsverschijnselen, vooral epilepsieachtige toevallen die kunnen ontstaan als u wilt stoppen met alcohol.

Vitamine B1
Thiamine is een vorm van vitamine B1. Vitamine B1 is betrokken in de stofwisseling van suikers. Bovendien speelt het een rol in het zenuwstelsel. Overmatig alcoholgebruik gaat vaak gepaard met vitamine B1-tekort. Bij alcoholontwenning kan dit tekort problemen opleveren.

Ontwenningsmiddelen
Dit zijn hulpmiddelen bij het stoppen met alcohol. Het voorkomt dat u na het stoppen een terugval krijgt en weer alcohol gaat gebruiken. Men start met deze middelen na stoppen met het gebruik van alcohol.

Deze middelen werken niet bij iedereen even goed. Bovendien is de motivatie heel belangrijk voor een goed effect. Bij het gebruik van deze middelen hoort psychotherapie en sociale begeleiding. Voorbeelden zijn baclofen, disulfiram, acamprosaat, naltrexon en nalmefeen.